Türkiye'nin de aralarında bulunduğu, başta ABD olmak üzere dokuz ülke tarafından ortaklaşa yürütülen bir müşterek saldırı uçağı projesidir. ABD envanterindeki F18, A10, F16'ları, İngiltere ise donanmasında görev yapan Harrier'ları bu uçakla değiştirmeyi planlıyor. Ayrıca projenin ABD'nin son insanlı savaş uçağı projesi olduğunu da unutmayalım yani bu uçak bilim kurgunun ta kendisi, zira 2050'lere hatta 2060'lara kadar bu uçağı göklerde görmemiz muhtemel.
(Bizim de envanterimizde önemli bir yeri olan F16 altta)
Bu uçağın tasarlanma amacına gelirsek, özellikle İkinci Dünya Savaşı'nda önemi kavranan hava üstünlüğü problemi nedeniyle ordular keşif, saldırı, avcı, bombardıman gibi farklı görevler için sayısız farklı tür ve varyasyonda uçaklar geliştirdiler. Her model için harcanan araştırma geliştirme yatırımları, üretim araçlarının oluşturulması, yedek parça ve mühimmatların çeşitliliğinin ve dolayısıyla maliyetlerinin artması ekonomik açıdan problem oluşturmaktadır. İşte ABD ve müttefikleri burada birçok uçağın görev kabiliyetini tek bir uçakta birleştirme amacıyla bu projeyi geliştirdi. Bu yedek parça ve mühimmat çeşitliliğinin azaltılıp lojistik kolaylık sağlaması açısından da önemlidir.
(Altta, F35 Lightning prototipi uçuş denemelerinde)
Uçaklar belirli doktrinlere göre tasarlanırlar. Örneğin Air superiority mantığıyla tasarlanan F22 gibi avcı uçaklar manevra kabiliyeti, hız ve radara yakalanmama gibi özellikleriyle keskinleşmektedir. Fakat F35 gibi her görevi yapabilmesi için tasarlanan bir uçakta örneğin havadan karaya bomba taşıyabilmek açısından bazen hız ve manevra kabiliyetinden kısıntı yapmak gerekecektir. Bu durumda bile birçok uçağın özelliklerini tek uçağa toplama işi mühendislik açısından da çok fazla problemi tek bir uçakta çözmek anlamına gelir ki kolay bir iş değildir. Bu nedenle projenin sürekli aksaması ve maliyetlerin neredeyse kontrolsüz biçimde artması biraz anlaşılabilir.
(Altta USAF'ın en önemli avcı uçağı F22, ilk bakışta F35'e benzese de F22 çift motorludur ve F35'ten daha büyüktür)
Artı, uçağın yetenekleri açısından da basında ve forumlarda yapılan karşılaştırmalar genellikle yanlış. Öncelikle F35'in rakibi, görev tanımı açısından bakıldığında Rus PAKFA T-50 değil, SU33'tür. Ki Su33 F35'ler ile değiştirilecek olan F18'den bile geride görünmektedir. Bu nedenle kendi mücadele sınıfı içerisinde yetersiz bir uçak olduğu düşünülmemeli. Zaten kimse zorunda kalmadıkça çift motorlu Pak-fa ile F35'i birebir mücadeleye sokmaz. Pak-fa, F22'ye rakip olması için üretilmiştir. Bunların yanında, bizim gibi taktik bombardıman operasyonlarını halen 1960'lardan kalma F4 Phantom'lar ile icra eden ülkelerin F35'e ihtiyacı olduğu bir gerçek. Aviyonik olarak ne kadar modernize edilseler de F4'ler çağın çok gerisinde. Ayrıca çok eski bir uçak olması nedeniyle gövde-metal yorgunluğu tehdidi altındalar. En önemlisi düşman hava savunma sistemlerine karşı korumasızlar. Tek mantıklı soru kendini kanıtlamış ve daha az maliyetli F18'lerin neden tercih edilmediği olabilir ki bunun da cevabı F35'in düşük radar izidir. Artık Anti Aircraft silahların ve havadan havaya avcı roketlerin kabiliyetleri o kadar artmıştır ki, muhtemelen bir çatışmada “ilk gören vurur” durumu yaşanacaktır. Bu nedenle düşük radar izi ve tespit edilemez olma önemli bir artı.
(Altta F4 Phantom)
Yine ülkemizde yapılan eleştirilerden biri, neden uçağın dikey iniş kalkış yapabilen (STOVL) modelinin alınmadığıdır. Öncelikle Türkiye'nin bir uçak gemisi yok. Dikey iniş kalkışı gerektirecek bir durum mevcut değil bu yüzden. Artı para vermenin alemi yok. Zaten Türkiye bir küresel güç de değil, Yarın uçak gemisiyle gidip uzak denizlerde operasyon yapma gibi bir zorunluluğu yok. Türkiye'nin uçak gemisinden ziyade, ortalama bin piyade, yeterli sayıda tank ve helikopter taşıyabilen çıkarma gemilerine ihtiyacı var. Akdeniz dominasyonu, Adalar ve Kıbrıs gibi meselelerde bize lazım olan budur. Dikey iniş kalkış yapan uçaklar veya uçak gemisi değil.
(Altta uçak gemisine dikey iniş yapan bir F35 STOVL)
Ek olarak, Joint Strike Fighter projesi ile ilgili eleştirel bir yazı. :
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder