T-34 / J.Walter Christie

           Daha önce tanklar ile ilgili başlıklarda çokça lafı geçmiştir. Eğimli zırhı, karmaşık olmayan mühendisliği sayesinde kolay üretilebilirliği ve buna paralel tamiri ile kullanımının kolay olması çok bilinen özellikleri. Lakin yine de T-34 ve J.Walter Christie hakkında yazmak istedim.

(Christie kaçık mucit tanımına uyan bir insandı)

               Öncelikle gerçekten de eğimi sayesinde Alman panzerleri ile kıyaslandığında ince olan zırhı, kapasitesinden fazla koruma sağlayabilmiştir. İnce zırh tankın hafif olması dolayısıyla da hızlı olması anlamına gelir. Sonuçta bu tankta mühendisler minimum kalınlık ve ağırlık karşılığında maksimum dayanıklılık ve koruma sağlamayı başarmışlardır. 

(Altta görselde görüldüğü üzere 100mm’lik zırh eğimli yerleştirildiğinde ona çarpan merminin delmesi gereken metal kalınlık artacaktır. Mermi bu durumda daha kalın bir tabakaya çarpmış gibi tepki verecektir. Bunlara ek olarak eğim sayesinde mermi delme işlemine başlayamadan yüzeyden sekip zarar vermeden uzaklaşabilecektir de.)

              Lakin T-34 ile ilgili asıl ilginç olan ve çok bahsi geçmeyen olay süspansiyonudur. Tanklar ilk icat edildiklerinde basit buldozerler gibi tasarlanmışlardı. Paletleri döndüren tüm tekerlekler tek bir yaprak süspansiyona bağlıydı ve bu engebeli arazide içerideki mürettebatı aşırı ölçüde sarstığı gibi, tankın hız yapmasına engel oluyordu. Örneğin bu özelliklerdeki tanklar saatte 5-15 km hız yapabilmekteydi. 

(Altta erken dönem İngiliz tankı ve sağda klasik bir yaprak süspansiyon görüyoruz. Bu sistem günümüzde de tır gibi araçlarda kullanılmaktadır.)

              Christie ise geliştirdiği sistem ile tüm tekerleklerin birbirinden bağımsız olarak yukarı aşağı yönde hareket edebilmesine olanak sağlıyordu. Christie süspansiyonu adı verilen bu sistem Amerikalı yetkililere tanıtıldı fakat onlar tarafından satın alınmadı. Bunun yerine Ruslar bu çalışmayı satın aldılar ve inceleyip ufak katkılar yaptıktan sonra T-34 tanklarında kullandılar. 

(T-34)

              Bu yeni süspansiyonlar engebeli arazide tanka eşsiz bir hareket kabiliyeti ve hız kazandırdı. Tabi bunda tankın geniş paletlerinin de rolü büyük. 56 cm kalınlığında olan T-34 paletleri ortalama bir Alman panzerinin paletinden 18 cm daha kalındı ve tankın karda-buzda batmadan ilerlemesine katkı sağlıyordu.

              Christie süspansiyonu T-34 dışında Rus BT serisi tanklarda ve İngiliz yapımı Cromwell, Crusader gibi tanklarda da kullanılmıştır.